雅庫特語

语言

雅庫特語,或稱為薩哈語(Сахалыы)是雅庫特人的語言,屬於突厥語系,是俄羅斯聯邦薩哈共和國的官方語言之一。

雅庫特語
Саха тыла
發音[saxa tɯla]
母語國家和地區 俄羅斯
區域 薩哈共和國
母語使用人數
~363,000
語系
突厥語系
  • 北突厥語支
    • 雅庫特語
官方地位
作為官方語言薩哈共和國
語言代碼
ISO 639-2sah
ISO 639-3sah
ELPYakut
瀕危程度
聯合國教科文組織認定的瀕危語言[1]
脆弱UNESCO

書寫系統

編輯

雅庫特語使用西里爾字母:現在雅庫特語字母,在蘇聯由1939年建立,從俄語字母中加上五個額外的字母:ҔҕҤҥӨөҺһҮү

雅庫特語字母
А а Б б В в Г г Ҕ ҕ Д д Дь дь Е е Ё ё Ж ж З з И и Й й К к Л л
М м Н н Ҥ ҥ Нь нь О о Ө ө П п Р р С с Һ һ Т т У у Ү ү Ф ф Х х
Ц ц Ч ч Ш ш Щ щ Ъ ъ Ы ы Ь ь Э э Ю ю Я я                    
西里爾字母 IPA
А а /a/
Б б /b/
В в /v/ 只用於俄語外來詞
Г г /g/
Ҕ ҕ /ɣ, ʁ/
Д д /d/
Дь дь /ɟ/
Е е /e, je/ 只用於俄語外來詞
Ё ё /jo/ 只用於俄語外來詞
Ж ж /ʒ/ 只用於俄語外來詞
З з /z/ 只用於俄語外來詞
И и /i/
Й й /j, j̃/ 根據雅庫特語的正寫法,半元音的鼻音化不用標示
К к /k, q/
Л л /l/
М м /m/
Н н /n/
Ҥ ҥ /ŋ/
Нь нь /ɲ/
О о /o/
Ө ө /ø/
П п /p/
Р р /r/
С с /s/
Һ һ /h/
Т т /t/
У у /u/
Ү ү /y/
Ф ф /f/ 只用於俄語外來詞
Х х /x/
Ц ц /ts/ 只用於俄語外來詞
Ч ч /c/
Ш ш /ʃ/ 只用於俄語外來詞
Щ щ /ɕː/ 只用於俄語外來詞
Ъ ъ ? 只用於俄語外來詞
Ы ы /ɯ/
Ь ь ? 只用於俄語外來詞
Э э /e/
Ю ю /ju/ 只用於俄語外來詞
Я я /ja/ 只用於俄語外來詞

代詞

編輯

薩哈語有六個人稱代詞:

人稱代詞
單數 眾數
薩哈語 (拉丁字母轉寫) 中文 薩哈語 (拉丁字母轉寫) 中文
Мин (min) Биһиги (bihigi) 我們
Эн (en) (非正式) Эһиги (ehigi) 你們 (非正式)
Кини (kini) 他/她/它 Кинилэр (kiniler) 他們
拉丁字母土耳其語 拉丁字母吉爾吉斯語 拉丁字母雅庫特語 西里爾字母吉爾吉斯語 西里爾字母雅庫特語 西里爾字母土耳其語
yıl Cıl Sıl жыл Сыл йыл  
yağmur camgır Samıır жамгыр самыыр яғмур  
Yaka caka Sağa жака саҕа яка  
yalamak caloo Salaa жалоо салаа яламак  
Yaş caş Saas жаш саас яш  
yaşdaş caştaş Saastıı kihi жашташ саастыы киһи яшдаш  
Yat cat Sit- жат сит ят  
yedi ceti Sette жети сэттэ ети  
Yel cel Siel жел сиэл ел  
yeni cañı Saña жаңы саҥа ени  
Yeniden cañıdan Sañattan жаңыдан саҥаттан енидең  
yer cer Sir жер сир ер  
Yumak (yıkamak) cuu- Suuy- жуу сууй юмак(йыкамак)  
Yıldız cıldız Sulus жылдыз сулус йылдыз  
Yirmi cıyırma Süürbe жыйырма сүүрбэ йирми  
Yok (hayır) cok Suox жок суох ёк (хайыр)  
Yol col Suol жол суол ёл  
Yumurta cumurtka Sımmııt жумуртка сымыыт юмурта  
Yumuşak cumşak Sımnağas жумшак сымнаҕас юмушак  
Yüz cüz Süüs жүз сүүс йүз  

常用句子

編輯

問候和閒談

編輯
  • 你好 - Дорообо [doroobo]
  • 早安 - Үтүө сарсыарданан (ytyø sarsɯardanan)
  • 午安 - Үтүө күнүнэн (ytyø kynynen)
  • 晚安 - Үтүө киэһэнэн (ytyø kiehenen)
  • 謝謝 - Махтал (maxtal)
  • 謝謝 - Баһыыба (bahɯɯba)
  • 不客氣/請 Баһаалыста (bahaalɯsta)
  • 歡迎光臨 - Нөрүөн нөргүй! (nøryøn nørguj)
  • 你叫什麽名字? - Аатыҥ ким диэний? (aatɯŋ kim dienij?)
  • 我的名字是。。。 - Мин аатым... (Min aatɯm ...)
  • 再見 - Көрсүөххэ дылы (kørsyøxxe dɯlɯ)
  • 你是哪裡人? - Эн хантан сылдьаҕын?
  • 很高興認識你 - Билсиһиинэн
  • 祝你好運 - Ситиһиини баҕарабын
  • 一路平安 - Дьоллоохтук айаннааҥ
  • 對不起 - Бырастыы гын
  • 這個多少錢? - Бу хастааҕый?
  • 在哪兒上廁所? - Туалет ханан баарый?
  • 祝你今天愉快 - Үчүгэй күнү баҕарабын
  • 早日康復 - Түргэнник үтүөр
  • 你想跳舞嗎? - Үҥкүүлүөххүн баҕараҕын дуо?
  • 我愛你 - Мин эйиигин таптыыбын

語言困難

編輯
  • 我不明白 - Өйдөөбөтүм
  • 我不知道 - Билбэтим
  • 請再說一遍 - Баһаалыста, өссө биирдэ хатылааҥ
  • 請說慢一點 - Баһаалыста, бытааннык саҥарыҥ
  • 請寫下來 - Баһаалыста, итини суруйуҥ
  • 你怎麼說...? - ...диэни хайдах этиэххэ сөбүй?
  • 你會說漢語/英語/俄語嗎? - Эн кытайдыы/английскайдыы/нууччалы саҥараҕын дуо?
  • 這裡有沒有人會說漢語/英語/俄語? - Манна кытайдыы/английскайдыы/нууччалыы саҥарар киһи баар дуо?

特殊場合

編輯
  • 新年快樂 - Саҥа дьылынан!
  • 生日快樂 - Төрөөбүт күндү күҥҥүнэн!

數字

編輯
нуул (nuul) биир (biir) икки (ikki) үс (yc) түөрт (tyørt) биэс (bies) алта (alta) сэттэ (sette) аҕыс (aɣɯs) тоҕус (toɣus) уон (uon)
十一 二十 三十 四十 五十 六十 七十 八十 九十 百萬
уон биир (uon biir) сүүрбэ (syyrbe) отут (otut) түөрт уон (tyørt uon) биэс уон (bies uon) алта уон (alta uon) сэттэ уон (sette uon) аҕыс уон (aɣɯs uon) тоҕус уон (toɣus uon) сүүс (syys) тыһыынча (tɯhɯɯnʧa) уон тыһыынча (uon tɯhɯɯnʧa) мөлүйүөн (mølyjyøn)

參考資料

編輯

參考文獻

編輯
  • Антонов Н. К. Якутский язык. Языки мира: Тюркские языки. М.: Индрик. Отв. ред. Э. Р. Тенишев. 1997: 513–524. ISBN 5-85759-061-2 (俄語). 
  • Большой толковый словарь якутского языка / АН РС (Я). Ин-т гуманит. исслед. ; под общ. ред. П. А. Слепцова. — Новосибирск: Наука, ISBN 978-5-02-032215-8
    • Том I. (Буква А) — 2004 г. — 680 с.
    • Том II. (Буква Б) — 2005 г. — 912 с.
    • Том III. (Буквы Г, Д, ДЬ,И) — 2006 г. — 844 с.
    • Том IV. (Буква К — күөлэhиннээ) — 2007 г. — 672 с.
    • Том V. (Буква К — күөлэhис гын — кээчэрэ) — 2008 г. — 616 с.
    • Том VI. (Буквы Л, М, Н) — 2009 г. — 519 с.
    • Том VII. (Буквы Нь, О, Ө, П) — 2010 г. — 519 с.
  • Иванов Н. М. Монголизмы в топонимии Якутии / Ин-т гуманит. иссл. АН РС (Я). — Якутск, 2001. — 204 с.

外部連結

編輯

相關語言

編輯

雅庫特語

編輯