越南苗文

越南苗文
Ntơưr Hmôngz
越南苗文; Ntơưr Hmôngz
类型	全音素文字
使用时期	1961年至今
语言	苗语
相关书写体系
父体系	原始迦南字母腓尼基字母希腊字母古义大利字母拉丁字母越南苗文; ; ; ; ;
	本条目包含国际音标 (IPA) 符号。有关 IPA 符号的介绍指南，请参阅 Help:IPA。[ ]，/ / 及 ⟨ ⟩ 之间的区别，参阅IPA§方括号与转录定界符。

越南苗文 （苗语：Ntơưr Hmôngz；越南语：Chữ Hmông／𡨸Hmông^{[注 1]}）是一种通行于越南的拉丁字母苗族文字。

历史

1954年，越南民主共和国教育部设立少数民族文字发展研究局，并抽调一批语言学家和研究人员进入该局。1957年5月，教育部责成该局苗文组起草拉丁字母苗文方案，并选定老街省沙坝县（今沙坝市社）花苗^{[注 2]}的语言作为标准音^[1]。经越共中央书记处和国会通过后，越南民主共和国政府于1961年11月27日颁布了第206/CP号法令，正式公布了越南苗文方案，并随后在苗族聚居区的学校推行。但由于师资与教材不足，除安沛省外，苗文的推行工作很快停止^[2]。2008年年末，越南教育与培训部重新组织编写教材以推行苗文^[3]。目前，越南苗文正在安沛、老街、乂安、奠边和山罗五个苗族聚居的省份推行^[2]。

方案

在辅音和元音方面，越南苗文采用了基于国语字的拼写方式。在声调方面，本方案使用了字母标调，与RPA苗文类似。

声母

越南苗文有58个声母^[4]^[5]。另外，声门塞音/ʔ/在越南苗文中没有对应的书写方式^[1]^[5]。

	鼻音					塞音								边音	塞擦音
本位	m /m/	mn /mˡ/	n /n/	nh /ɲ/	ng /ŋ/	p /p/	pl /pˡ/	t /t/	đ /d/	tr /ʈ/	ch /c/	c /k/	k /q/	l /l/	tx /ts/	ts /ʈʂ/
清化/送气	hm /m̥/	hmn /m̥ˡ/	hn /n̥/	hnh /ɲ̥/		f /pʰ/	fl /pʰˡ/	th /tʰ/	đh /dʱ/	r /ʈʰ/	q /cʰ/	kh /kʰ/	kr /qʰ/	hl /l̥/	cx /tsʰ/	y /ʈʂʰ/
鼻冠						b /ᵐb/	bl /ᵐbˡ/	nt /ⁿd/		đr /ᶯɖ/	nd /ᶮɟ/	g /ᵑɡ/	gr /ᶰɢ/		nz /ⁿdz/	nj /ᶯɖʐ/
鼻冠清化/送气						mf /ᵐbʱ/	mfl /ᵐbʱˡ/	nth /ⁿdʱ/		nr /ᶯɖʱ/	nq /ᶮɟʱ/	nkh /ᵑɡʱ/	nkr /ᶰɢʱ/		nx /ⁿdzʱ/	ny /ᶯɖʐʱ/

唇齿音		舌冠音			舌面音		喉音	近音
ph /f/	v /v/	x /s/	s /ʂ/	j /ʐ/	z /ʑ/	sh /ɕ/	h /h/	w /w/

韵母

越南苗文共有25个韵母^[5]。

ai, ang, ao, ăng, âu
ei, eng, eo, êi, ênh, êu
iê, iêng, inh
oa, oai, oang, ôi, ông, ơư
ui, uê, uênh, uô, ưng

声调

越南苗文使用字母标出7个声调，另有一个声调不标出^[2]。

调类^[6]	阴平	阳平	阴上	阳上	阴去	阳去	阴入	阳入
调号^[4]	z	x	r	l	无	s	k	v

书写规则

音节中的字母书写时紧挨彼此，不空格^[5]。
每个句子的首字母大写^[5]。
专有名词的首字母字母大写^[5]。

示例

苗文	Pêz Hmôngz Têx Txux Chi
中文	苗族民族文化

脚注

注释

^ 一些苗族自称为Mông而非Hmông，因此越南文又作Chữ Mông。
^ 苗语：Hmôngz Lênhl；越南语：Mông Hoa／Mông花

参考

^ ^1.0 ^1.1 Tài Liệu Tiếng Mông. Trường PTDT Nội Trú THCS và THPT huyện Mai Sơn Tỉnh Sơn La. [2022-01-18]. （原始内容存档于2022-01-18）（越南语）.
^ ^2.0 ^2.1 ^2.2 Vụ Giáo dục dân tộc. Chữ Mông và tình hình dạy chữ Mông trong trường phổ thông. Bộ Giáo dục và Đào tạo. [2022-01-18]. （原始内容存档于2022-01-18）（越南语）.
^ Bộ Giáo dục và Đào tạo. Quyết định 75/2008/QĐ-BGDĐT Chương trình tiếng Hmông cấp tiểu học. Thư Viện Pháp Luật. [2022-01-18]. （原始内容存档于2022-01-18）（越南语）.
^ ^4.0 ^4.1 熊玉有. 国外苗族的文字——兼正《苗语与世界语》一文之误. 贵州民族研究. 1990, (1): 151-157. doi:10.13965/j.cnki.gzmzyj10026959.1990.01.029 （中文（中国大陆））.
^ ^5.0 ^5.1 ^5.2 ^5.3 ^5.4 ^5.5 Bộ Giáo dục và Đào tạo. CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG - MÔN TIẾNG MÔNG (PDF). Bộ Giáo dục và Đào tạo. Bộ Giáo dục và Đào tạo. [2022-01-18]. （原始内容 (PDF)存档于2022-01-24）（越南语）.
^ 王辅世; 毛宗武. 苗瑶语古音构拟. 北京: 中国社会科学出版社. 1995-05. ISBN 9787500413837.

拓展阅读

越南之声民族广播（VOV4）苗语频道（页面存档备份，存于互联网档案馆）
奠边省教育与培训厅苗文在线教学（页面存档备份，存于互联网档案馆）

[1] 一些苗族自称为Mông而非Hmông，因此越南文又作Chữ Mông。

[2] 苗语：Hmôngz Lênhl；越南语：Mông Hoa／Mông花

[throatsound-3] 1.0 ^1.1 Tài Liệu Tiếng Mông. Trường PTDT Nội Trú THCS và THPT huyện Mai Sơn Tỉnh Sơn La. [2022-01-18]. （原始内容存档于2022-01-18）（越南语）.

[:3-4] 2.0 ^2.1 ^2.2 Vụ Giáo dục dân tộc. Chữ Mông và tình hình dạy chữ Mông trong trường phổ thông. Bộ Giáo dục và Đào tạo. [2022-01-18]. （原始内容存档于2022-01-18）（越南语）.

[5] Bộ Giáo dục và Đào tạo. Quyết định 75/2008/QĐ-BGDĐT Chương trình tiếng Hmông cấp tiểu học. Thư Viện Pháp Luật. [2022-01-18]. （原始内容存档于2022-01-18）（越南语）.

[:1-6] 4.0 ^4.1 熊玉有. 国外苗族的文字——兼正《苗语与世界语》一文之误. 贵州民族研究. 1990, (1): 151-157. doi:10.13965/j.cnki.gzmzyj10026959.1990.01.029 （中文（中国大陆））.

[:2-7] 5.0 ^5.1 ^5.2 ^5.3 ^5.4 ^5.5 Bộ Giáo dục và Đào tạo. CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG - MÔN TIẾNG MÔNG (PDF). Bộ Giáo dục và Đào tạo. Bộ Giáo dục và Đào tạo. [2022-01-18]. （原始内容 (PDF)存档于2022-01-24）（越南语）.

[8] 王辅世; 毛宗武. 苗瑶语古音构拟. 北京: 中国社会科学出版社. 1995-05. ISBN 9787500413837.

[注 1]

[注 2]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]