越南苗文

越南苗文
Ntơưr Hmôngz
越南苗文; Ntơưr Hmôngz
類型	全音素文字
使用時期	1961年至今
語言	苗語
相關書寫體系
父體系	原始迦南字母腓尼基字母希臘字母古意大利字母拉丁字母越南苗文; ; ; ; ;
	本條目包含國際音標 (IPA) 符號。有關 IPA 符號的介紹指南，請參閱 Help:IPA。[ ]，/ / 及 ⟨ ⟩ 之間的區別，參閲IPA§方括號與轉錄定界符。

越南苗文 （苗語：Ntơưr Hmôngz；越南語：Chữ Hmông／𡨸Hmông^{[註 1]}）是一種通行於越南的拉丁字母苗族文字。

歷史

1954年，越南民主共和國教育部設立少數民族文字發展研究局，並抽調一批語言學家和研究人員進入該局。1957年5月，教育部責成該局苗文組起草拉丁字母苗文方案，並選定老街省沙垻縣（今沙垻市社）花苗^{[註 2]}的語言作為標準音^[1]。經越共中央書記處和國會通過後，越南民主共和國政府於1961年11月27日頒佈了第206/CP號法令，正式公佈了越南苗文方案，並隨後在苗族聚居區的學校推行。但由於師資與教材不足，除安沛省外，苗文的推行工作很快停止^[2]。2008年年末，越南教育與培訓部重新組織編寫教材以推行苗文^[3]。目前，越南苗文正在安沛、老街、乂安、奠邊和山羅五個苗族聚居的省份推行^[2]。

方案

在輔音和元音方面，越南苗文採用了基於國語字的拼寫方式。在聲調方面，本方案使用了字母標調，與RPA苗文類似。

聲母

越南苗文有58個聲母^[4]^[5]。另外，聲門塞音/ʔ/在越南苗文中沒有對應的書寫方式^[1]^[5]。

	鼻音					塞音								邊音	塞擦音
本位	m /m/	mn /mˡ/	n /n/	nh /ɲ/	ng /ŋ/	p /p/	pl /pˡ/	t /t/	đ /d/	tr /ʈ/	ch /c/	c /k/	k /q/	l /l/	tx /ts/	ts /ʈʂ/
清化/送氣	hm /m̥/	hmn /m̥ˡ/	hn /n̥/	hnh /ɲ̥/		f /pʰ/	fl /pʰˡ/	th /tʰ/	đh /dʱ/	r /ʈʰ/	q /cʰ/	kh /kʰ/	kr /qʰ/	hl /l̥/	cx /tsʰ/	y /ʈʂʰ/
鼻冠						b /ᵐb/	bl /ᵐbˡ/	nt /ⁿd/		đr /ᶯɖ/	nd /ᶮɟ/	g /ᵑɡ/	gr /ᶰɢ/		nz /ⁿdz/	nj /ᶯɖʐ/
鼻冠清化/送氣						mf /ᵐbʱ/	mfl /ᵐbʱˡ/	nth /ⁿdʱ/		nr /ᶯɖʱ/	nq /ᶮɟʱ/	nkh /ᵑɡʱ/	nkr /ᶰɢʱ/		nx /ⁿdzʱ/	ny /ᶯɖʐʱ/

唇齒音		舌冠音			舌面音		喉音	近音
ph /f/	v /v/	x /s/	s /ʂ/	j /ʐ/	z /ʑ/	sh /ɕ/	h /h/	w /w/

韻母

越南苗文共有25個韻母^[5]。

ai, ang, ao, ăng, âu
ei, eng, eo, êi, ênh, êu
iê, iêng, inh
oa, oai, oang, ôi, ông, ơư
ui, uê, uênh, uô, ưng

聲調

越南苗文使用字母標出7個聲調，另有一個聲調不標出^[2]。

調類^[6]	陰平	陽平	陰上	陽上	陰去	陽去	陰入	陽入
調號^[4]	z	x	r	l	無	s	k	v

書寫規則

音節中的字母書寫時緊挨彼此，不空格^[5]。
每個句子的首字母大寫^[5]。
專有名詞的首字母字母大寫^[5]。

示例

苗文	Pêz Hmôngz Têx Txux Chi
中文	苗族民族文化

腳註

註釋

^ 一些苗族自稱為Mông而非Hmông，因此越南文又作Chữ Mông。
^ 苗語：Hmôngz Lênhl；越南語：Mông Hoa／Mông花

參考

^ ^1.0 ^1.1 Tài Liệu Tiếng Mông. Trường PTDT Nội Trú THCS và THPT huyện Mai Sơn Tỉnh Sơn La. [2022-01-18]. （原始內容存檔於2022-01-18）（越南語）.
^ ^2.0 ^2.1 ^2.2 Vụ Giáo dục dân tộc. Chữ Mông và tình hình dạy chữ Mông trong trường phổ thông. Bộ Giáo dục và Đào tạo. [2022-01-18]. （原始內容存檔於2022-01-18）（越南語）.
^ Bộ Giáo dục và Đào tạo. Quyết định 75/2008/QĐ-BGDĐT Chương trình tiếng Hmông cấp tiểu học. Thư Viện Pháp Luật. [2022-01-18]. （原始內容存檔於2022-01-18）（越南語）.
^ ^4.0 ^4.1 熊玉有. 国外苗族的文字——兼正《苗语与世界语》一文之误. 貴州民族研究. 1990, (1): 151-157. doi:10.13965/j.cnki.gzmzyj10026959.1990.01.029 （中文（中國大陸））.
^ ^5.0 ^5.1 ^5.2 ^5.3 ^5.4 ^5.5 Bộ Giáo dục và Đào tạo. CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG - MÔN TIẾNG MÔNG (PDF). Bộ Giáo dục và Đào tạo. Bộ Giáo dục và Đào tạo. [2022-01-18]. （原始內容 (PDF)存檔於2022-01-24）（越南語）.
^ 王輔世; 毛宗武. 苗瑶语古音构拟. 北京: 中國社會科學出版社. 1995-05. ISBN 9787500413837.

拓展閱讀

越南之聲民族廣播（VOV4）苗語頻道（頁面存檔備份，存於互聯網檔案館）
奠邊省教育與培訓廳苗文在線教學（頁面存檔備份，存於互聯網檔案館）

[1] 一些苗族自稱為Mông而非Hmông，因此越南文又作Chữ Mông。

[2] 苗語：Hmôngz Lênhl；越南語：Mông Hoa／Mông花

[throatsound-3] 1.0 ^1.1 Tài Liệu Tiếng Mông. Trường PTDT Nội Trú THCS và THPT huyện Mai Sơn Tỉnh Sơn La. [2022-01-18]. （原始內容存檔於2022-01-18）（越南語）.

[:3-4] 2.0 ^2.1 ^2.2 Vụ Giáo dục dân tộc. Chữ Mông và tình hình dạy chữ Mông trong trường phổ thông. Bộ Giáo dục và Đào tạo. [2022-01-18]. （原始內容存檔於2022-01-18）（越南語）.

[5] Bộ Giáo dục và Đào tạo. Quyết định 75/2008/QĐ-BGDĐT Chương trình tiếng Hmông cấp tiểu học. Thư Viện Pháp Luật. [2022-01-18]. （原始內容存檔於2022-01-18）（越南語）.

[:1-6] 4.0 ^4.1 熊玉有. 国外苗族的文字——兼正《苗语与世界语》一文之误. 貴州民族研究. 1990, (1): 151-157. doi:10.13965/j.cnki.gzmzyj10026959.1990.01.029 （中文（中國大陸））.

[:2-7] 5.0 ^5.1 ^5.2 ^5.3 ^5.4 ^5.5 Bộ Giáo dục và Đào tạo. CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG - MÔN TIẾNG MÔNG (PDF). Bộ Giáo dục và Đào tạo. Bộ Giáo dục và Đào tạo. [2022-01-18]. （原始內容 (PDF)存檔於2022-01-24）（越南語）.

[8] 王輔世; 毛宗武. 苗瑶语古音构拟. 北京: 中國社會科學出版社. 1995-05. ISBN 9787500413837.

[註 1]

[註 2]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]